Gotisch ornament
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Gotisch ornament omvat de decoratieve elementen die kenmerkend zijn voor de gotische bouwkunst, zoals spitsbogen, pinakels, hogels, kruisbloemen en maaswerk.
Omschrijving
Gotische ornamenten worden toegepast ter verfraaiing van gebouwen uit de gotische periode (circa 1140-1500), met name kerken, kathedralen en soms ook burgerlijke gebouwen zoals stadhuizen. Ze zijn vaak gedetailleerd en benadrukken de verticaliteit en openheid van de gotische architectuur. Typische plaatsen waar gotische ornamenten te vinden zijn, zijn gevels, vensters (met name in maaswerk), gewelven, kapitelen, steunberen en pinakels. Voorbeelden van specifieke ornamenten zijn hogels (blad- of bloemvormige versieringen), kruisbloemen (bekroningen in de vorm van een bloem), driepassen en driesnuiten (geometrische figuren in maaswerk) en wimbergen (driehoekige gevelelementen boven openingen).
Kenmerken en Toepassing
De gotische stijl kenmerkt zich door een drang naar verticaliteit en het gebruik van licht, wat mede bereikt werd door hoge vensters en grote roosramen. De zware romaanse muren werden vervangen door een skeletconstructie van bogen, kolommen, steunberen en luchtbogen, waardoor grote vensters mogelijk werden. Ornamenten zoals maaswerk, spitsbogen en pinakels zijn onlosmakelijk verbonden met deze constructieve elementen. Maaswerk is een ornament dat kenmerkend is voor de gotische stijl en bestaat uit samengevoegde meetkundige vormen. Pinakels zijn slanke, siertorentjes die vaak als bekroning dienen op steunberen of gevels. Hogels zijn gebeeldhouwde ornamenten in de vorm van bladeren of knoppen, vaak geplaatst langs randen van bouwelementen.
Vergelijkbare termen
Gotische architectuur
Gebruikte bronnen: